leestijd 10 minuten
Het doel van de analyse is om elke binnenruimte een score te geven die we kunnen vergelijken met de verwachte sterrenrating van het binnenklimaat. De beoordeling bestaat uit zes niveaus, van nul tot en met vijf sterren. Omdat deze niveaus samen alle mogelijke scenario’s afdekken, mogen we aannemen dat ze een normaalverdeling volgen. Op basis daarvan is de onderstaande kaart opgesteld, die laat zien hoe vaak een bepaalde beoordeling waarschijnlijk voorkomt in Nederland.
Daaruit blijkt dat een beoordeling van vier of vief sterren minder vaak voorkomt. Wanneer de weersomstandigheden zulke hoge eisen stellen, bijvoorbeeld tijdens vorst in Nederland, leidt dit in veel binnenruimtes tot een suboptimaal binnenklimaat.
Op basis van deze verdeling kunnen we, zonder iedere ruimte afzonderlijk te analyseren, een verwachting opstellen voor het binnenklimaat van de meeste binnenruimtes in Nederland. Zo kunnen we ook zonder uitgebreide data-analyse tijdig inspelen op periodes met een verhoogd risico.
Voor een gerichte analyse van het binnenklimaat, zoals hieronder weergegeven, is betrouwbare data nodig. Deze kan worden verzameld met CO₂-meters en hygrometers. De ruwe meetgegevens worden eerst omgezet naar een gestandaardiseerd formaat, zodat ze eenvoudig te vergelijken en te analyseren zijn. Op die manier ontstaan uurwaarden die geschikt zijn om gemiddelden en trends te berekenen.
AIR CO₂ntrol 5000
Ook de weergegevens van het KNMI worden op dezelfde manier verwerkt. Doordat alle data zijn omgezet naar uniforme eenheden, kunnen de binnen- en buitenomstandigheden direct met elkaar worden vergeleken. Een belangrijk voordeel hiervan is dat het analysesysteem onafhankelijk blijft van zowel het type CO₂-meter als de bron van de weersinformatie. Hieronder volgt een beschrijving van de gebruikte gegevens.
Ik werk met tien Dostmann AIR CO₂ntrol 5000-meters, één Aranet4 en één Trotec CO₂-meter. Daarnaast maak ik gebruik van twaalf iBebot-sensoren en twee Dostmann digitale thermo-hygrometers.
Voor luchtbevochtiging maak ik gebruik van drie Stadler Form Oscar-luchtbevochtigers, zowel de standaard- als de Big-versie. Daarnaast is mijn eerste Xiaomi-luchtreiniger momenteel in bestelling. Onze panden zijn uitgerust met óf een warmteterugwininstallatie, óf met mechanische ventilatie, afhankelijk van het gebouw.
In onderstaande overzicht bespreek ik de resultaten van het eerste kwartaal en april van 2025. Daarbij staat onze best presterende binnenruimte in de winter centraal. Op basis van temperatuur, luchtvochtigheid en luchtverversing krijgt elke binnenruimte een beoordeling van nul tot vijf sterren. Deze specifieke binnenruimte scoort vier sterren.
De clusteranalyse toont de datapunten die we gebruiken om het binnenklimaat van een specifieke ruimte te analyseren. Ze maakt inzichtelijk voor hoeveel dagen er data beschikbaar is en hoe de waarden voor temperatuur en luchtvochtigheid zijn verspreid.
In mijn lijngrafieken gebruik ik vaste gestippelde referentielijnen voor warmte, waterdamp en luchtverversing. Daardoor kun je in één oogopslag zien hoe de hoeveelheid zich verhoudt tot de minimale streefwaarde (20°C ≈ 20kJ/kg) en zijn de grafieken makkelijk met elkaar te vergelijken.
De grafiek die het verschil in temperatuur tussen binnen en buiten weergeeft, bevat een gestippelde referentielijn voor zowel de maximum- als de mediaanwaarde van dat verschil.
Door de waarde te wegen met de mate van luchtverversing en vervolgens de mediaan van dat verschil te berekenen, zien we hoeveel sterren dit binnenklimaat scoort op de factor temperatuur.
De hoeveelheid waterdamp wordt in dezelfde eenheid weergegeven als de warmte. Zo kun je warmte en waterdamp beide zien als vormen van energie, wat het makkelijker maakt om het binnenklimaat duidelijk en consistent te analyseren. De vaste gestippelde referentie (15 kJ/kg) geeft de minimale streefwaarde aan.
De grafiek die het verschil in hoeveelheid waterdamp tussen binnen en buiten weergeeft, bevat een gestippelde referentielijn voor zowel de maximum- als de mediaanwaarde van deze verschillen.
Door de waarde te wegen met de mate van luchtverversing en vervolgens de mediaan van dat verschil te berekenen, zien we hoeveel sterren dit binnenklimaat scoort op de factor luchtvochtigheid.
De grafiek van de relatieve luchtvochtigheid bevat twee vaste, gestippelde referentielijnen die de gewenste ondergrens (40%) en bovengrens (60%) volgens de streefwaarden aangeven.
De grafiek laat zien hoeveel lucht per persoon wordt ververst (in liters per seconde). De gestippelde referentielijnen geven de streefwaarden aan. 10 lps volgens mijn streefwaarden (WHO) en 20 lps volgens ASHRAE 241. De berekening is gebaseerd op CO₂-metingen, waarbij rekening wordt gehouden met de leeftijd en activiteit van de gebruikers.
Bovenstaande grafiek laat de CO₂-waarden zien, met stippellijnen die dezelfde richtwaarden aangeven als de grafiek daarvoor, maar dan in ppm. Deze waarden zijn gebaseerd op volwassenen die zittend werk verrichten.
De netto bijdrage van warmte en waterdamp, zoals vastgesteld in de analyse, afgezet tegen het voorgeschreven ventilatiedebiet.
De bovenstaande lijst geeft de scores weer die ik voor de winterperiode hanteer voor een aantal van onze binnenruimtes. In ruimtes met een lage rating proberen we blootstelling aan luchtwegvirussen tot een minimum te beperken.